GTA VI po raz pierwszy z kobietą w roli głównej – oto dlaczego to ważne

Grand Theft Auto VI jeszcze nie miało premiery, a już bije rekordy i przechodzi do historii. Długo oczekiwana kontynuacja zapowiada klasyczny chaos, spektakularne napady i eksplorację otwartego świata – z pewnym zwrotem akcji. Po raz pierwszy w 25-letniej historii serii studio Rockstar wprowadza żeńską protagonistkę, Lusię.

To przełomowy moment, który świadczy o większej ewolucji w grach. Kobiety zawsze grały w gry, ale przez lata największe tytuły w branży nie odzwierciedlały tego. Mimo że dzisiaj kobiety stanowią niemal połowę graczy na świecie, tylko 20% protagonistów w najpopularniejszych grach to postacie żeńskie.

Czy w takim razie Lucia sygnalizuje prawdziwą zmianę? Branża gier przeszła długą drogę, ale wciąż pozostają wyzwania, takie jak reprezentacja, bezpieczeństwo w sieci i zapewnienie wszystkim jak najlepszych doświadczeń w cyfrowym świecie. Zobacz, jak rozwija się branża, co wciąż wymaga zmian i dlaczego GTA VI może wskazywać kierunek, w którym zmierza gaming.

Ewolucja gier: większa inkluzywność, choć jeszcze zostało trochę wyzwań

Przez dekady gry były reklamowane jako rozrywka dla mężczyzn. Twardzi mężczyźni, przerysowane męskie fantazje o władzy, branding „dla chłopców” – wszystko to wzmacniało przekonanie, że gry zostały stworzone przez mężczyzn i dla mężczyzn. Przez długi czas branża działała tak, jakby nic poza tym nie istniało.

Jednak rzeczywistość wyglądała inaczej. Na całym świecie jest około 1,4 miliarda gamerek, co niewiele różni się od 1,7 miliarda graczy płci męskiej. Jednak w dużej mierze największe serie skupiały się na mężczyznach w swoich fabułach i marketingu. Kobiece postacie często sprowadzano do roli pomocniczek, postaci niezależnych lub tła, które (delikatnie mówiąc) nie zawsze były traktowane najlepiej.

To dlatego wprowadzenie Lucii do GTA VI ma tak wielkie znaczenie. GTA to jedna z najlepiej sprzedających się serii gier wszechczasów, z graczami na całym świecie. A jednak przez 25 lat każdy protagonista był mężczyzną. Tym razem studio Rockstar nie dodało kobiecej protagonistki jako dodatkowej opcji, ale uczyniło z niej główną postać. Gra znana ze swojego przesadzonego, hipermęskiego świata dostrzega realia swojej zróżnicowanej bazy graczy.

GTA VI nie jest jedyną grą, która podąża tą drogą. Ostatnia dekada pokazała, że coraz więcej studiów wprowadza kobiece bohaterki jako postacie główne, udowadniając, że nie są one tylko niszowym wyborem. Gry takie jak Horizon Zero Dawn, The Last of Us Part II i Assassin's Creed Odyssey udowodniły, że gry z protagonistką mogą stać się wielkimi hitami. Nawet w grach wieloosobowych, tytuły takie jak Apex Legends i Overwatch wskazują na zmianę w kierunku bardziej zróżnicowanych, dobrze rozwiniętych kobiecych ról głównych.

Jednak choć sytuacja w zakresie reprezentacji ulega poprawie, doświadczenie gamerek wciąż nie jest takie samo. Prawie 60% kobiet grających w gry online doświadczyło nękania, a płeć jest jednym z najczęstszych powodów. Pomimo swojej obecności w przestrzeniach gamingowych, tylko 36% kobiet grających w gry nazywa siebie „gamerkami” – w porównaniu do ponad 50% mężczyzn. Ta różnica nie wynika z braku zainteresowania – chodzi o kulturę, która wciąż kwestionuje, odgradza lub odrzuca gamerki.

Dlatego też studia w końcu zdają sobie sprawę, że ich odbiorcami są nie tylko mężczyźni, a lepsza reprezentacja prowadzi do lepszych fabuł. Jednak postęp nie przyszedł łatwo i nie nastąpił wystarczająco szybko. Nawet z Lucią w roli głównej w GTA VI, branża wciąż ma przed sobą długą drogę – nie tylko pod względem postaci, które oglądamy na ekranie, ale też tego, kto czuje się akceptowany w środowisku graczy.

GTA VI ma na celu łamanie rekordów i starych nawyków

Rockstar Games wie, jak wzbudzić zainteresowanie. Przez ponad 25 lat GTA było złotym standardem w zakresie otwartego świata pełnego chaosu, satyry kulturowej i filmowej narracji. A jedną rzeczą, którą GTA zawsze robiło dobrze, są postacie – od wygadanego Tommy'ego Vercettiego w Vice City po niepohamowanego Trevora w GTA V. Jednak mimo wszystkich innowacji, jedna rzecz pozostała niezmienna – każdy bohater był mężczyzną.

Lucia to zmienia, a Rockstar nie robi z tego tajemnicy. Od samego początku zwiastuna GTA VI, Lucia jest w centrum uwagi. To ona wypowiada pierwszą kwestię, dominuje na ekranie, a kampania marketingowa jasno daje do zrozumienia, że jest twarzą GTA VI na równi z wcześniejszymi bohaterami.

To nie tylko ważne dla serii – to przełomowy moment dla gier. Lucia nie jest cichą postacią tła. Nie jest też alternatywną skórką. To dopracowana w każdym detalu centralna postać w jednej z największych gier, jakie kiedykolwiek powstały.

Od postaci drugoplanowej na pierwszy plan – dlaczego rola Lucii ma znaczenie

GTA zawsze miała żeńskie postacie, ale rzadko znajdowały się na szczycie hierarchii. W pierwszych grach kobiece postacie nie miały imion, twarzy ani żadnej rzeczywistej tożsamości – były tylko pikselami na ekranie. Później były głównie spychane na dalszy plan jako obiekty miłosne, postacie niezależne lub były formą estetycznego dodatku w przestępczym świecie.

Studio Rockstar mogło ponownie rozegrać to bezpiecznie i uczynić Lucię opcjonalną postacią, ale tego nie zrobiło. To nie tylko nowa grywalna postać, ale główny element fabuły. Ona i jej partner zbrodni, Jason, wydają się być w samym sercu sagi w stylu Bonnie i Clyde'a. Jednak tym razem Lucia nie gra drugorzędnej roli. Z tego, co widzieliśmy do tej pory, ma co najmniej tyle samo do powiedzenia co Jason, jeśli nie więcej.

Dlatego obecność Lucii w GTA VI to coś więcej niż tylko reprezentacja – chodzi o władzę. Po raz pierwszy postać żeńska nie tylko reaguje na szaleństwo świata GTA, ale go aktywnie kształtuje. Nie wspiera fabuły innej postaci – sama rozwija narrację. W serii, która od dekad tworzy historie o przestępczości, ambicji i kontroli, Lucia nie tylko znajduje się w grze. Ona tu rządzi.

Przestępczość, kontrowersje i sekcje komentarzy – Internet reaguje

Oczywiście, każda większa zmiana budzić sprzeciw. Część fanów zastanawia się, czy kobieca protagonistka „pasuje” do GTA – tak jakby przestępczość, strzelaniny i szybkie pościgi były domeną wyłącznie mężczyzn. Inni obawiają się, że Lucia zostanie sprowadzona do wątku miłosnego, zamiast być samodzielną, pełnoprawną bohaterką.

Prawda jest taka, że GTA zawsze ewoluowało. Vice City było radykalnym odejściem od GTA III. San Andreas całkowicie zmieniło formułę, wprowadzając mechanikę RPG oraz emocjonującą, osobistą fabułę. GTA IV przyjęła ciemniejszą, bardziej poważną narrację, podczas gdy GTA V wprowadziło dynamiczne trio postaci, coś zupełnie nowego dla serii. Studio Rockstar nigdy nie bało się popychać serii do przodu, a GTA VI nie jest wyjątkiem.

Czy GTA VI zostanie największą grą w historii?

Sądząc po reakcjach na zwiastun, GTA VI ma szansę stać się największą grą w historii.

Analitycy branżowi przewidują, że GTA VI przekroczy miliard dolarów w zamówieniach przedsprzedażowych, zanim jeszcze trafi na rynek. To więcej niż większość gier AAA zarabia przez cały okres swojego istnienia. Po premierze gry przewiduje się, że zarobi 3,2 miliarda dolarów w pierwszym roku, podwajając przychody z pierwszego roku GTA V.

A co w dniu premiery? Niektórzy eksperci branżowi wierzą, że GTA VI może przekroczyć miliard dolarów w ciągu pierwszych 24 godzin, co jest wyczynem nieosiągniętym dotąd przez żadną inną grę. Aby to zobrazować, największe filmy 2024 roku – „W głowie się nie mieści 2” i „Deadpool i Wolverine” – zarobiły odpowiednio 1,7 miliarda i 1,3 miliarda dolarów łącznych przychodów przez cały okres pokazywania filmów w kinach. GTA VI mogłoby pobić ich łączny wynik w ciągu kilku dni.

To nie tylko kwestia pieniędzy. GTA VI zapowiada się na najdroższą grę, jaką kiedykolwiek stworzono. Koszty rozwoju i marketingu szacowane są na poziomie 2 miliardów dolarów, znacznie przekraczając budżet jakiejkolwiek innej gry. To przewyższa budżet każdego hollywoodzkiego hitu, czyniąc GTA VI nie tylko grą, ale prawdziwym fenomenem kulturowym.

GTA V już wcześniej ustanowiło rekordy jako najszybciej sprzedający się produkt rozrywkowy w historii, zarabiając miliard dolarów w zaledwie trzy dni. Teraz studio Rockstar szykuje się, by zrobić to ponownie na jeszcze większą skalę. W tej chwili prawdziwym pytaniem nie jest to, czy GTA VI pobije rekordy, tylko ile ich będzie.

Coraz większe wsparcie branży dla gamerek

Wprowadzenie Lucii to wielka sprawa, ale nie jest ona pierwszą protagonistką, która wywołała poruszenie w gamingu. Chociaż największe serie długo faworyzowały męskich protagonistów, kobiety zawsze były obecne w grach – po prostu nie zawsze były w centrum uwagi. Branża się zmienia – studia stawiają na kobiece protagonistki, e-sport staje się bardziej inkluzywny, a społeczności walczą z przestarzałym elitaryzmem.

Od pikseli po potęgi: kobiety, które przetarły szlaki

Kiedyś granie w gry wydawało się domeną mężczyzn. Jednak co jakiś czas pojawiała się gra, która łamała stereotypy, pokazując, że kobieta w roli głównej potrafi udźwignąć fabułę tak samo dobrze, jeśli nie lepiej, niż mężczyzna. Jednym z pierwszych dużych momentów było pojawienie się gry Metroid w 1986 roku. Przez całą rozgrywkę przemierzasz pełne obcych jaskinie jako Samus Aran, nieustraszona łowczyni nagród uzbrojona w futurystyczny pancerz. Nie było żadnych dialogów, ani wskazówek, tylko czysta, klasyczna akcja science-fiction. Na zakończenie pojawiają się napisy końcowe, a tu nagle zwrot akcji – Samus zdejmuje hełm i okazuje się, że jest kobietą. W latach 80. to było niespotykane. Było to tak zaskakujące odkrycie, ponieważ wówczas kobieca protagonistka w dynamicznej grze akcji wydawała się czymś niemożliwym. To, że musiało to być niespodzianką, mówi wszystko.

Dekadę później, Tomb Raider wprowadził Larę Croft z jej dwoma pistoletami, śmiałymi akrobacjami i talentem do plądrowania starożytnych grobowców. Ta nieustraszona poszukiwaczka przygód, łącząca cechy Indiany Jonesa i Jamesa Bonda, potrafiła rozwiązywać zagadki i stylowo eliminować przeciwników. Ale bądźmy szczerzy – wczesna Lara nie była zaprojektowana z myślą o realizmie. Jej przesadzone proporcje i obcisłe stroje były ewidentnie zaprojektowane z myślą o męskiej publiczności, a marketing bardzo się na tym skupił.

Mimo to zarówno Samus, jak i Lara udowodniły coś wielkiego: gry z kobietami w roli głównej się sprzedawały. Nie były to jakieś niszowe eksperymenty – były hitami mainstreamu. Z czasem wygląd Lary ewoluował, zamieniając przesadzone cechy na bardziej osadzoną, zdolną poszukiwaczkę przygód. Samus pozostała ikoną Nintendo, występując w jednych z najbardziej uwielbianych gier sci-fi.

Współczesna era: mocniejsze fabuły, silniejsze kobiety

Dziś kobiece postacie przewodzą w najważniejszych grach na rynku, a ich historie są bogatsze niż kiedykolwiek.

Weźmy na przykład Aloy z Horizon Zero Dawn. Gdy Guerrilla Games uruchomiło tę nową serię, gracze byli sceptyczni, czy gra RPG z kobietą w roli głównej się sprzeda. Okazało się, że nie tylko sprzedała się w ponad 20 milionach egzemplarzy, ale także stała się jednym z flagowych tytułów Sony.

W przeciwieństwie do wielu kobiecych postaci Aloy nie została zaprojektowana, by pasować do konwencjonalnych standardów piękna, ani nie była definiowana przez romans czy związek z męskim bohaterem. Była wprawioną łowczynią i wojowniczką w świecie zalanym przez wielkie robotyczne bestie, a jej podróż nie miała nic wspólnego z miłością czy zemstą. Zamiast tego chodziło o eksplorację, przetrwanie i odnalezienie własnego miejsca w upadającym świecie.

Ellie z The Last of Us zaczęła jako postać poboczna w 2013 roku, ale stała się protagonistką w Part II. Jej historia jest bardzo emocjonalna, moralnie złożona i bezwzględnie brutalna. Gra wprowadziła również Abby, muskularną, fizycznie imponującą postać, która podważała oczekiwania dotyczące wyglądu kobiecych postaci. Abby zdecydowanie wywołała kontrowersje, ale także zainicjowała dyskusję na temat reprezentacji poza konwencjonalnie kobiecymi typami ciała.

Nawet w survival horrorze, długo zdominowanym przez męskich bohaterów akcji, kobiety stają się głównymi postaciami. Resident Evil dało nam Jill Valentine i Claire Redfield, udowadniając, że kobiece postacie mogą radzić sobie w jednym z najbardziej intensywnych gatunków gier.

To nie tylko nowe IP wprowadzają te zmiany – starsze serie, które kiedyś wzbraniały się przed obsadzaniem kobiet w głównych rolach, w końcu się do tego przekonują. W Assassin's Creed Odyssey pojawiła się Kassandra i choć Ubisoft pierwotnie planował, że zajmie ona pozycję drugoplanową w stosunku do swojego męskiego odpowiednika, szybko stała się ulubienicą fanów. Teraz kolejna część Assassin’s Creed, Codename Red, oraz kontynuacja gry Ghost of Tsushima, Ghost of Yotei, mają przedstawić kobietę samuraja jako protagonistkę.

Nie tylko tryb jednoosobowy: kobiety w e-sporcie i rozgrywkach online

Kobiety robią furorę również w e-sporcie, biorąc udział w turniejach e-sportowych na wysokim poziomie i często w nich dominując. Jednak biorąc pod uwagę, że tylko 1 na 20 graczy e-sportowych jest kobietą, wiele z nich wciąż ma pod górkę. Nękanie i odgradzanie są nadal powszechne, a kobiety są często odrzucane lub niedoceniane, zanim nawet podniosą kontroler.

Dlatego istnieją inicjatywy takie jak mistrzostwa Game Changers w Valorancie, tworząc dedykowane przestrzenie, gdzie kobiety mogą rywalizować bez toksyczności często spotykanej w ligach mieszanych płci. W międzyczasie organizacje takie jak DUX Gaming uruchomiły programy szkoleniowe, aby wspierać młode kobiece talenty w e-sporcie, udowadniając, że zapotrzebowanie na integrację nie jest tylko pozorne, ale realne.

Platformy streamingowe pomogły również wzmocnić pozycję gamerek. Twitch, YouTube i Kick dały początek niektórym z największych twórców treści. Osoby takie jak Pokimane i Valkyrae pobiły rekordy, pokazując, że rozrywka w grach nie jest tylko dla mężczyzn. Ich sukces przeczy wieloletniemu przekonaniu, że twórcy płci męskiej dominują w tej przestrzeni. Wyraźnie widać, że odbiorcy są zdecydowanie gotowi na wspieranie treści tworzonych przez kobiety.

Pozostałe wyzwania

Mimo że coraz więcej kobiet ujawnia się w grach, społeczność nadal spotyka się z nękaniem i dyskryminacją. Raport z 2023 roku sporządzony przez Ligę Antydefamacyjną (z ang. Anti-Defamation League, w skr. ADL) ujawnił, że 48% gamerek doświadczyło nękania ze względu na płeć, co wskazuje na niewielki wzrost w porównaniu do poprzednich lat.

To coś więcej niż trolling – to personalny atak. Badania przeprowadzone przez organizację Women in Games wskazują, że 30% gamerek spotkało się z nękaniem o charakterze seksualnym, a kolejne 30% otrzymało nieprzyzwoite treści. Jeszcze bardziej niepokojące jest to, że 14% zgłaszało groźby gwałtu, a 42% zmagało się z atakami werbalnymi podczas sesji gry online.

Gry VR i tryby wieloosobowe w otwartym świecie przedstawiają jeszcze mroczniejszą rzeczywistość. Kobiety zgłaszały wyższe wskaźniki nieodpowiednich interakcji, w tym wirtualne obmacywanie, nękanie i nieustanne werbalne ataki. Niektóre platformy wprowadziły lepsze środki bezpieczeństwa, takie jak wyciszanie odległościowe i ulepszone narzędzia do zgłaszania. Niestety często brakuje szybkiego reagowania, co sprawia, że toksyczne zachowania pozostają niekontrolowane.

Ta wrogość ma prawdziwe konsekwencje. Wiele gamerek czuje się zmuszonych do ukrywania swojej tożsamości, aby uniknąć ataków. Według IntentaDigital, 59% kobiet używa neutralnych płciowo lub męskich nazw użytkownika, aby uniknąć nękania. Kiedy prawie dwie trzecie gamerek czuje się bezpieczniej, udając kogoś innego, jasne jest, że problem tkwi głębiej.

Wiele incydentów pozostaje nierozpoznanych lub niezgłoszonych. Instytut Kinseya odkrył, że tylko 50,5% kobiet doświadczających nękania o charakterze seksualnym w grach rzeczywiście to zidentyfikowało. Natomiast liczba osób, które były świadkami takich sytuacji, spadła do zaledwie 42,2%. Normalizacja toksycznego zachowania utrudnia jego nagłaśnianie i pozwala na dalsze jego powstawanie.

Tego rodzaju środowisko szkodzi nie tylko indywidualnym graczom, ale uderza w całą kulturę gamingową. Raport ADL z 2023 roku ostrzega, że trwające nękanie zniechęca kobiety do uczestnictwa w społecznościach gamingowych, prowadząc do mniejszej różnorodności, mniejszej liczby perspektyw oraz branży, która wciąż sprowadza się do tych samych odbiorców, co zawsze.

Jak ExpressVPN wspiera bezpieczniejsze, bezproblemowe doświadczenia związane z grami

Gry powinny polegać na pokonywaniu przeciwników, planowaniu perfekcyjnych napadów lub zdobywaniu zwycięstw rzutem na taśmę – nie na lagach, zagrożeniach bezpieczeństwa czy trollach. Jednak im bardziej połączone stają się gry, tym więcej zagrożeń im towarzyszy. Bez względu na to, czy śmigasz po ulicach GTA VI Online, rywalizujesz w meczach rankingowych, czy streamujesz przed widzami, ExpressVPN pomaga utrzymać szybkie, prywatne i bezpieczne połączenie.

ExpressVPN maskuje Twój adres IP, ukrywając Twoją lokalizację przed innymi graczami i hakerami. Ataki DDoS, doxxing i nękanie są realnymi zagrożeniami w grach online, a wystarczy tylko jeden nieodpowiedzialny gracz, by zepsuć całą zabawę – lub co gorsza, narazić Twoje dane osobowe na niebezpieczeństwo. Dzięki ExpressVPN Twój prawdziwy adres IP pozostaje prywatny, uniemożliwiając komukolwiek zakłócenie Twojego połączenia.

Nawet jeśli nie masz do czynienia z trollami, Twój dostawca usług internetowych (ISP) może Cię spowalniać. Wielu ISP „dławi” ruch związany z grami w godzinach szczytu, prowadząc do nagłych spadków wydajności. ExpressVPN szyfruje Twoje dane, uniemożliwiając dostawcy usług internetowych monitorowanie tego, co robisz i przerwanie Twojej gry. To oznacza płynniejszą rozgrywkę, niższy ping i mniej rozłączeń, niezależnie czy grasz na PC, konsoli czy telefonie.

Biorąc pod uwagę oczekiwaną premierę GTA VI na PC, posiadanie najwyższej jakości VPN dla Windowsa jest niezbędne. Dzięki niemu połączenie pozostaje bezpieczne i zoptymalizowane, co pozwala uniknąć „dławienia” łącza przez ISP, utrzymać wysokie prędkości i zachować prywatność tożsamości online. Niezależnie od tego, czy wykonujesz napad w GTA Online, czy eksplorujesz inny świat w trybie wieloosobowym, ExpressVPN daje Ci możliwość swobodnego grania bez ograniczeń.

ExpressVPN pomoże Ci przejąć kontrolę nad Twoim doświadczeniem online. Łącząc się z różnymi regionami, ExpressVPN pozwala znaleźć bezpieczniejsze, bardziej uczciwe środowiska do grania, jednocześnie zapewniając prywatność tożsamości. Nie musisz już się martwić o te same toksyczne lobby ani frustrujące problemy z dobieraniem przeciwników – to Ty wybierasz gdzie i jak grasz.

Zdobądź ExpressVPN

Przyszłość gier: większa inkluzywność, większe bezpieczeństwo

GTA VI to krok we właściwym kierunku, ale prawdziwy postęp w grach nie dzieje się z dnia na dzień. Prawdziwa inkluzywność to nie tylko dodanie kobiecych postaci głównych – chodzi o tworzenie zróżnicowanych, dobrze rozwiniętych postaci, wspieranie przyjaznych społeczności i podejmowanie realnych działań przeciwko nękaniu i toksyczności.

Jednocześnie bezpieczeństwo w grach musi ewoluować wraz z reprezentacją. Bezpieczniejsze przestrzenie online wymagają silniejszych narzędzi ochrony prywatności, lepszych zabezpieczeń przed cyberzagrożeniami i środowiska online, w którym gracze nie muszą się martwić, że staną się celem ataku tylko dlatego, że istnieją.

Tu wkracza ExpressVPN. Bez względu na to, czy wskakujesz do GTA VI, rywalizujesz w e-sporcie, czy streamujesz przed widzami, ExpressVPN zapewnia Ci bezpieczeństwo, łączność i kontrolę. Dzięki ochronie IP, zabezpieczeniom przed atakami DDoS i szyfrowanym połączeniom, gracze mogą skupić się na grze, a nie na zagrożeniach.

Zdobądź ExpressVPN